Yann Talbot, beleg ha stourmer / Yann Talbot, prêtre et homme de conviction

Klevout e oa aet da anaon hor mignon an tad Yann Talbot a zo bet ur ranngalon evit kalz a Vreizhiz, dreist-holl ar re o doa bet an digarez d’anavezout perzhioù mat an den hag ar beleg.

Beleget e 1974, e krogas dre Rostrenn gant e garg, o vezañ war ar memes tro kelenner istor-douaroniezh hag ekonomiezh e lise katolig Kampostal. An tregeriad ma oa a ouveas en em ober ouzh Kerne-Uhel. Diouzh an hañv e rae war-dro kampoù evit ar grennarded evit dizoleiñ bep seurt bro en Europa, peurgetket e Bro Gembre kement ha diskouez al liamm gant Breizh.

Ken alies ha ma c’helle e lakae war-raok ar Brezhoneg, hag ur mailh e oa war hor yezh. Aozet en deus bet kentelioù-noz e Rostrenn ha dreist-holl e Landreger, ha gant ar Brezhoneg e rae ivez ar muiañ ma c’helle evit al lid. Un oferenn vrezhonek a lare bep pemzektez : unan e Lannuon, unan all er Vinic’hi ‘kichen Landreger, ha tud a zeue avat. Pep hini en deus dalc’het soñj eus e vod da gomz ouzh ar fideled, gant frazennoù aes-awalc’h da gompren, ha distaget sklaer, gorrek. War radio RCF-Clarté (radio eskopti Sant-Brieg ha Landreger) en doa graet kalzig a abadennoù evit kontañ d’ar selaouerien buhez ar sent. Bez hon eus an enrolladennoù, ha prestik emichañs e vo tu da gaout an DVD gant e vouezh. Kalz ac’hanomp hon eus kavet dispar e homeliennoù, karget a furnez ha don o danvez. Kement-se a ziskouezhe dimp donder e feiz, maget ma oa gant ar gwellañ teologourien… Ha Yann a oa ul lenner bras !

E lennadennoù hag e studioù (yezhoù keltiek, istor-douaroniezh, teologiezh) o doa graet outañ un den gouiziek. Klevet em eus anezhañ o prezeg e kembraeg hag en alamaneg… Anavezout yezhoù a oa evitañ un digoradur war ar bed, daoust ma oa gwriziennet mat e Breizh. E skiant en deus roet puilh d’e skolidi, hag ur wech aet war e leve, d’an dud deut a zeue d’e gentelioù- noz.

Skrivagner e oa ivez : embannet en deus barzhonegoù, troidigezhioù, hag homeliennoù. Darn anezho a zo bet embannet, da skouer, en Al Liamm, hini obidoù Añjela Duval. Ar varzhez-se en doa anavezet mat, hag en doa kalz a istim evit he barzhoniezh, eveljust, met ivez evit he feiz gristen a gaver en hec’h oberennoù.

Ne vefe ket dereat ankouaat ar stourmer breizhat m’eo bet. War an dachenn-se ne souze morse ! Ar ger-stur « Feiz ha Breizh » a yae dezhañ, dreist. E anv e feiz eo e stourme evit an eëunder : justis evit ar pobloù bihan, evit Breizh, evit hor yezh…

Marv an aotroù Yann Talbot, den didro, gouiziek, don, a zo sur-mat ur c’holl evit eskopti Sant-Brieg ha Landreger, ha kement-all evit Breizh. Un nebeut deizioù a-raok, e varve ivez ur beleg all, an aotrou Marsel Derrien, en doa graet ivez e gont labour evit ma vefe bev ar brezhoneg el lid kristen. Salv ma vint degemeret er Baradoz gant Sant Erwan, salv ma vo kavet tud all da zerc’hel gant hor yezh en Iliz.

C’est peu dire que le décès de l’abbé Yann Talbot aura provoqué une grande émotion chez tous ceux qui ont pu apprécier ses qualités d’homme et de prêtre.

Klevout e oa aet da anaon hor migon an tad Yann Talbot a zo bet ur ranngalon evit kalz a Vreizhiz, dreistholl ar re o doa bet an digarez d’anavezout perzhioù mat an den hag ar beleg.

Prêtre, il exerça d’abord son ministère à Rostrenen, où il fut ordonné en 1974 et où il a longtemps enseigné l’histoire-géo et l’économie au lycée de Campostal. Le trégorois qu’il était s’adapta parfaitement à la Haute-Cornouaille. L’été, il organisait des camps de jeunes dans divers pays d’Europe, au contact des populations locales. Chaque fois qu’il le pouvait, il mettait à l’honneur la langue bretonne dont il était un fin connaisseur, que ce soit pour donner des cours d’initiation au breton, ou pour la liturgie. Revenu dans son Trégor natal, il continua dans cette voie, célébrant régulièrement des messes en breton, avec ce phrasé lent et précis qui le caractérisait et qui avait une valeur pédagogique : Yann voulait être compris du public. Nous sommes nombreux à avoir apprécié la qualité et la finesse de ses homélies, qui traduisaient la profondeur de sa foi, nourrie aux meilleures sources théologiques car Yann était un grand lecteur.

Beleget e 1974, e krogas dre Rostrenn gant e garg, o vezañ war ar memes tro kelenner istor-douaronieh hag ekonomiezh e lise catolig Kampostal. An tregeriad ma oa a ouveas en em ober ouzh Kerne-Uhel. Diouzh an hañv e rae war-dro kampoù evit ar grennarded evit dizoleiñ bep seurt bro en Europa, peurgetket e Bro Gembre kement ha diskouez al liamm gant Breizh.

Ken alies ha ma c’helle e lakae war-raok ar Brezhoneg, hag ur mail e oa war hor yezh. Aozet en deus bet kentelioù-noz e Rostrenn ha dreist-holl e Landreger, ha gant ar Brezhoneg e rae ivez ar muiañ ma c’helle evit al liderezh : une oferenn vrezhonek a lare bep pemzektez : unan e Lannuon, una all er Vinic’hi ‘kichen Landreger, ha tud a zeue avat. Pep hini en deus dalc’het soñj eus e vod da gomz d’ar fideled, gant frazennoù aes-awalc’h da gompren, ha distaget sklaer, gorrek. War radio RCF-Clarté (radio eskopti Sant-Brieg ha Landreger) en doa graet kalzig a abadennoù evit kontañ d’ar selaouerien buhez ar sent. Bez hon eus an enrolladirioù, ha prestik emichañs e vo tu da gaout an DVD gant e vouezh. Kalz ac’hanomp hons eus priziet e homeliennoù, karget a furnez ha don o danvez. Kement-se a ziskouezhe dimp donder e feiz,   maget ma oa gant ar gwellañ teologourien… Ha yann a oa ul lenner bras !

Ce prêtre était aussi un savant, dont l’étendue des connaissances pouvait laisser songeur. Il pouvait prêcher en Gallois, en Allemand… Sa connaissance des langues était pour lui une forme d’ouverture au monde, avec une forte attraction pour l’univers celtique qui constituait son biotope. Ce savoir, il le partageait avec ses élèves lycéens, puis, parvenu à l’âge de la retraite, avec les adultes inscrits à ses cours de breton.

E lennadennoù hag e studioù (yezhoù keltiek, istor-douaroniezh, teologiezh) o doa graet outañ un den gouiziek. Klevet em eus anezhañ o prezeg e kembraeg hag en alamaneg… Anavezout yezhoù a oa evitañ un digoradur war ar bed, daoust ma oa gwriziennet mat e Breizh. E skiant en deus roet puilh d’e skolidi, h, ur wech aet war e leve, d’an dud deut a zeue d’e gentelioù noz.

Écrivain, il laisse des poèmes, des traductions, et des homélies qui parfois ont été publiées, rendant hommage par exemple à la poétesse trégoroise Añjela Duval, dont il appréciait, outre ses qualités littéraires, cette foi chrétienne et bretonne qu’Añjela exprimait en ses œuvres.

Skrivagner e oa ivez : embannet en deus barzhonegoù, troidigezhioù, hag homeliennoù. Darn anezho a zob et embannet, da skouer hini obidoù Añjela Duval. Ar varzhez-se en doa anaveaet mat, hag en doa kalz a istim evit he barzhoniezh, eveljust, mat ivez evit he feiz gristen a gaver en hec’h oberennoù.

Enfin, il paraît essentiel de définir le militant breton. Dans ce domaine il pouvait être intraitable ! La devise « Feiz ha Breizh » (Foi et Bretagne) héritée du mouvement Bleun Brug (Fleurs de Bruyère) lui allait comme un gant. C’est au nom de sa foi qu’il réclamait justice pour la Bretagne et sa langue.

Ne vefe ket dereat ankouaat ar stourmer breizhat m’eo bet. War an dachenn-se ne souze marse ! Ar ger-stur « Feiz ha Breizh » a yae dreist dezhañ. E anv e feiz eo e stourme evit an eëunder : justis evit ar pobloù bihan, evit Breizh, evit hor yezh…

La mort de l’abbé Yann Talbot, homme simple, érudit, profond, constitue une grande perte pour le diocèse, pour la Bretagne.

Marv an aotroù Yann Talbot, den simpl, gouiziek, don, a zo sur-mat ur c’holl evit eskopti Sant-Brieg ha Landreger, ha kement-all evit Breizh. Un nebeut deizioù a-raok e varve ivez ur beleg all, an aotrou Marsel Derrien, en doa graet ivez e gont labour evit ma vefe bev ar brezhoneg el lidadur gristen. Salv ma vint degemeret en Baradoz gant Sant Erwan, salv ma vo kavet tud all da zerc’hel gant hor yezh en Iliz.